Historia Judo
Twórcą Judo jest japończyk dr Jigoro Kano (1860-1938). Kano urodził się w bogatej rodzinie. Jego ojciec prowadził pędzalnie sake. Jednak Jigoro ze względu na to że nie był najstarszym synem nie przejął rodzinnego interesu. Zamiast tego został kapłanem Shinto i jednocześnie urzędnikiem. Kano jako młodzieniec nie był ani silny ani duży. Zaczął trenować Ju-jitsu w wieku 17 lat. Po znalezieniu odpowiedniej dla siebie szkoły Jigoro rozpoczął systematyczny trening i w wieku 21 lat zdobył tytuł „shihan” (mistrz) i stał się asystentem instruktora, który niedługo potem zachorował i zmarł. Kano znalazł inną szkołę – Kito Ryu w której większy nacisk kładziono na walkę niż na układy formalne kata.W międzyczasie opracowywał własne techniki oparte na ju-jitsu i wkrótce powstała pierwsza szkoła judo Kodokan.
W judo obowiązują trzy podstawowe zasady:
Pierwszą zasadę – ‚JU’ – ustąp aby zwyciężyć – najlepiej charakteryzują słowa samego Kano:
„Przypuśćmy, że siłę człowieka oceniamy w jednostkach od 1 do 10. Np. siła mojego przeciwnika równa się 10 jednostkom, moja siła – 7 jednostkom. Z tego wynika, że gdybym nawet użył całej swojej siły przeciwko sile przeciwnika, to mierząc siłę przeciwko sile musiałbym przegrać. Jednak, gdy zamiast przeciwdziałać mu swoją siłą, ustąpię mu na tyle by nie stracić równowagi, wówczas przeciwnik nie przygotowany na taki manewr, pochyli się w przód i straci równowagę. W tym położeniu jest on zdecydowanie słabszy (nie ze względu na swoją siłę fizyczną, lecz niedogodną pozycję) i jego siła przeciwko mojej wynosi dajmy na to 3 jednostki, zamiast normalnych 10. Ja natomiast utrzymuję równowagę i posiadam siłę 7 jednostek. W tym momencie mogę pokonać przeciwnika, używając do tego połowy swojej siły, tj. 3,5 jednostki. Sytuacja ta pozwoli mi na zachowanie drugiej połowy siły do innych celów”
Druga zasada – seyroku zenyo (maksimum efektu przy minimum wysiłku), polega na stosowaniu racjonalnych i odpowiednich do zaistniałej sytuacji rzutów i chwytów.
Trzecia zasada – jita kyoei (trenowanie dla wspólnego dobra i korzyści), kierując się tą zasadą powinniśmy dążyć do ciągłego doskonalenia samego siebie i dbanie o dobro innych.
Pierwsza siedziba Kodokanu mieściła się w Tokijskiej dzielnicy Shimotani w małej świątyni buddyjskiej Eisho-ji. W Eishioji-dojo było zaledwie 12 tatami i uczyło się w niej 9 uczniów. Jednak judo szybko zdobywało nowych zwolenników i szkoła przenosiła się do coraz większych dojo, by w 1958 roku osiąść na stałe w Kasugacho-dojo z ponad 1000 tatami!!!
W 1887 roku Kano ustalił zasady techniki Kodokan Judo, a w 1899 przepisy sędziowskie sportowej walki judo. Od 1900 roku Kano i jego uczniowie zaczęli jeździć po świecie, dając dziesiątki pokazów i wygłaszając wiele odczytów propagujących judo. Był to pierwszy krok do uczynienia z judo międzynarodowego sportu.
W 1909 roku Kano został pierwszym azjatą przyjętym w poczet członków Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (IOC). W 1922 powstało Kulturalne Stowarzyszenie Kodokanu i ostatecznie zostały ustalone techniki judo, które przetrwały w niezmienionej formie przez 60 lat.
Kano aktywnie działał w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim, jako pierwszy zaproponował w latach 30 utworzenie Międzynarodowej Federacji Judo (IJF) oraz zabiegał o przyznanie Japonii organizacji Igrzysk Olimpijskich. Udało mu się dopiąć swego, igrzyska w 1940 roku zostały przyznane Tokio a judo miało zostać włączone do programu jako dyscyplina pokazowa. Niestety Kano umarł w 1938 a resztę planów pokrzyżowała II Wojna Światowa.
W 1951 roku powstała Międzynarodowa Federacja Judo, zrzeszając początkowo 13 członków (obecnie liczy ich 180), a jej pierwszym prezydentem został syn prof. Jigoro Kano – dr Risei Kano. Pierwsze Mistrzostwa Świata odbyły się w 1956 roku w Tokio i wzięło w nich udział 31 judoków z 21 krajów. W 1964 judo było pokazową dyscypliną na igrzyskach w 1964 roku w Tokio (na stałe weszło do programu od 1972).
Kobiece judo zaczęło rozwijać się bardzo szybko po pierwszych Mistrzoswach Świata w 1980 roku w Nowym Jorku (od 1986 odbywają się razem z zawodami męskimi), a do programu olimpijskiego zostało wpisane w 1992 roku.
Polskie Judo
Historia judo w naszym kraju sięga lat 50. XX w. W roku 1954 utworzono podsekcję judo przy sekcji podnoszenia ciężarów Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Dwa lata później sekcja ta się usamodzielniła. Pierwsze w kraju zawody judo odbyły się w roku 1954 r. w Warszawie pomiędzy drużynami Gwardii i AZS-AWF. W 1957 r. rozegrano pierwsze indywidualne mistrzostwa kraju, podczas których powołano do życia Polski Związek Judo (PZJudo). Od tamtej pory nasi reprezentanci mogą się poszczycić wieloma medalami na międzynarodowych imprezach.
Stopnie Szkoleniowe
stopień | japońska nazwa | kolor pasa |
VI kiu | rokyu | biały |
V kiu | gokyu | żółty |
IV kiu | yonkyu | pomarańczowy |
III kiu | sankyu | zielony |
II kiu | nikyu | niebieski |
I kiu | ikkyu | brązowy |
Stopnie Mistrzowskie
stopień | japońska nazwa | kolor pasa | lub kolor |
I dan | shodan | czarny | |
II dan | nidan | czarny | |
III dan | sandan | czarny | |
IV dan | yodan | czarny | |
V dan | godan | czarny | |
VI dan | rokudan | biało czerwony | czarny |
VII dan | shichidan | biało czerwony | czarny |
VIII dan | hachidan | biało czerwony | czarny |
IX dan | kudan | czerwony | czarny |
X dan | judan | czerwony | czarny |